Nänabushu slays Hewer-of-his-Shin
Mii dash awe mindimooye gichi-minwendang waabamaad miinawaa oozhisheyan.
Gaawiin dash wiin igo ogikendanziin bangii nawaj gii-aanji-oskiniigiinid.
Mii dash e-naad oozhisan: “Apane awiya ningii-pi’odisigoog; izhi-waad gii-nisigooyan.
Miinawaa aanind indigoog, ‘Nookomis, nin-dagwishin,’ onjida bi-izhiwaad,” odinaan oozhisheyan.
Mii dash Nenaboozhoo nishkaadizid, mii dash e-naad ookomisan: “Geyaabi giga-naganin.
Gaawiin mashi ni-mikawaasii aweneniidog jaagi’aagwen nin-gitiziimag.”
“Aa! noozhis,” odinaan, “gigii-kidimaagis. Gaawiin gidaa-kashki’osii ji-izhaayan iwidi ayaad aw gaa-kiiwooshi’ik, [gaa-giiwizi’ig]” odinaan.
“Aandish ayaad?”
“Mii iwidi ayaamagag naawaya’ii gichi-gichigamiing bezhig minis.
Gaawiin dash wiikaa awiya izhaasii iwidi.
Mii go aapiisikaad awiya e-zhaajin.
Gaawiin dash gikendanziin amanj ji-dagwishinoowaagwen iwidi, gonimaa gaye nwaande-nibowaagwen,” odigoon ookomisan.
“Mii dash iwidi ayaad aw manidoo; e-zhinikaazod Gaa-jiigiga’ang-okakwan, mii e-nind mii apane ezhi-jiigiga’ang iw ogakawan, inaa.
Giishpin awiya izhaad iwidi ayaabita izhi-aawang mii debwewe’ang ogakwan,” odinaan.
“Oo!” odigoon oozhisheyan. Mii dash geget giizhendang Nenaboozhoo, inendam wii-izhaad.
Mii dash e-naad ookomisan: “Booch ninga-nandawaabamaa,” odinaan.
Mii dash Nenaboozhoo miinawaa gaa-izhi-ozhiitaad miinawaa gii-ozhitood osaawaanan, nisogon minik ji-aabajitood ogii-izhi-ozhitoonan.
Mii dash gaa-kiizhitood miinawaa Nenaboozhoo mamadesidood ojiimaanish.
Mii dash maajaad Nenaboozhoo gwayak gaa-ininamaagod ookomisan.
Ningoding dash giiwenh Nenaboozhoo ani-babimishkaad, zhigwa geget gegoo onoondam gwayak e-zhaad.
Ezhi-agwamod nendotang; zhigwa geget onoondaan.
“Denh denh,” inidam. Mii e-nendang: “Na! mii iwe nookomis gaa-izhid,” inendam.
Mii dash geget maajaad enigok.
Nenaboozhoo gomaapii miinawaa nandotam zhigwa miinawaa onoondam.
“Dwenh dwenh, dwenh,” (1) initam.
Nawaj beshodaagwadini. Miinawaa maajaad enigok.
Ningoding igo miinawaa ani-ayinaabid, gego owaabandaan oniigaaniimi; indigo gegoo bemibeshibii’igaadeg; mii dash ayinaabid, “Mii maawiin i’iw zhayiigwa dayebinaagwak minis e-zhaayaan,” inendam.
Mii dash geget enigok bimishkaad.
Gomaapii dash miinawaa nandotam, mii geyaapi enitang. “Dwiinh dwiinh,” (2) initam.
Mii imaa gwayak endanitang bi-midii bi-naagwadinig aki.
Mii nangwana geget iw gaa-izhinang.
Mii dash miinawaa maajaad, zhayiigwa owaabandaan weweni aki; mii dash miinawaa ezhi-nandotang, mii miinawaa noondang.
“Dwiinh dwiinh,” (3) initam.
Mii go ezhi-koshkwaagamiseg nibi epiichi-kizhiiweganaandang iw ogakwan aw manidoo.
Mii dash giiwenh Nenaboozhoo zhayiigwa ani-jegised imaa gwayak endanitang; geget eni-gabaad owaabandaan ondamoninig miikana.
Mii dash eni-zhi-kopa’adood [gopii’adood?], owaabandaan wiigiwaamens badakidenig; mii dash giimooj eni-zhi-naazikang; eni-zhi-dapaabandang, owaabamaan akiwenziiyan nenaange-naasamabinid, mii dash dakonaminid gegoo.
Mii dash ezhi-waabamaad bakite’aminid ogakwan, dibishkoo jiigiga’igeng mii endoodang.
Gagwaanisagakamig dash epiitwewekanaadang.
Mii dash wiin Nenaboozhoo, imaa niibawid ganawaabamaad.
Gomaapii dash bi-gwekitaawan mii dash e-god: (4) “A-a-a Nenaboozhoo! Gi-bi-nandopanidaw ina?” odigoon.
“Aye’,” odinaan Nenaboozhoo.
“Awawasa!” Bekish baapikaazod, epiichi-maanimaad Nenaboozhoon; gaawiin giiwaadendanzii ji-shaagooji’aad.
Mii dash gaye wiin Nenaboozhoo, “Ahaaw, wewiib!”
Mii dash geget biiwanaangiid, bi-pazigwiid gaye; mii dash ezhi-pi-saaga’ang.
“Aaniish, giga-onaabandaamin [onaabanjigemi] ge-dazhikotaadiyang,” odigoon.
“Ahaaw,” odinaan.
Mii dash geget wawenaabandamowaad. “Mii omaa,” ikidowag.
Ayinaabi Jaagaga’ang-ogakwan.
Dedaataganaabid gaye wiin Nenaboozhoo; gii-owenigaabawi, odashwiiwin dakonam, mitigwaabiin gaye.
Wiin dash Jaagaga’ang-ogakwan, odakonaan asiniin bagamaagan.
Mii dash zhigwa ganoonidiwaad, “Ahaaw dash!”
Geget Nenaboozhoo gaye wiin obimwaan, gaye wiin dash Jaagaga’ang-ogakwan bakitewaan obagamaagan.
Mii dash geget gichi-ojaanimii’idiwaad.
Nenaboozhoo gegaa go mii eta e-nanokiid dabazid, geget odoo-jaanimii’igoon.
Mii dash gaye wiin Nenaboozhoo, bepimojiget.
Megwaa dash zhigwa gichi-baapiniikotaadiwaad, gaye wiin Nenaboozhoo zhayiigwa agaasinaadiniwan odasaawaanan.
Megwaa sa go Nenaboozhoo awiya onoondawaan biibaagimigod ishpiming inakakeyaa, igod: “E, Nenaboozhoo, ojishkibonwaaning bimo!” initam Nenaboozhoo.
Nanaakawezh biibaagi gaye wiin: “Waa!” ikido Nenaboozhoo.
“Ojishkibanwaaning bimo!”
Mii dash e-god Jaagaga’aminid-ogakwan: “Aaniin, Nenaboozhoo? Awenen genoonad?” odigoon.
Nenaboozhoo dash ikido: “E-e-e-ii, agaasiinawag na ni-shiimeyag giizhigong sayaasiidwaabamiwaad?” odinaan.
Mii dash geget Nenaboozhoo ezhi-pimwaad iniw Jaagaga’aminid-ogakwan imaa gaa-inind ji-pimwaad, anzapidenig obikwanaang wiinizisan; mii dash ezhi-mizhwaad.
Mii dash e-god: “Waa, Nenaboozhoo, mii nangwana giin geget wii-nshiyan?” odigoon.
“A-a-a-a-aa!” odinaan. “Mii nange gi-pabaapini’in!” (5) odinaan Nenaboozhoo.
Miinawaa bimwaadin ojishkibanwaanining.
Mii go miinawaa naasaab e-god: “We [waa?], Nenaboozhoo! mii nangwana giin igo geget wii-nishiyan?” odinaan.
“Mii naange kaa!” ikido Nenaboozhoo. “Giin gaa-nisadwaa niigi’igoog,” odinaan, “gaye giin dash giwii-nisin!” odinaan.
Bekish Nenaboozhoo a’iin danwewetoo gaye babimojiged.
Mii dash zhayiigwa gawinawaad.
Mii dash e-god miinawaa: “Mii, Nenaboozhoo, izhi-pooni’ishin! Meshkod gegoo giga-miinin.”
“Wewiib miishin!” odinaan. “Wiindamawishin gaye aaniindi gaa-doodawadwaa noos ninga gaye gakina gaye bemaadisiwaapan!” odinaan.
Mii dash geget e-god: “Gi-waabandaan na owe noongom endazhikotaadiyang minis?
Ingiw idash mitigoog wayaabamadwa bedakizowaad mii igiw bemaadiziwaapan.
Mii dash iwe gaa-izhi’agwaa ji-mitigoowiwaad,” odigoon.
“Giishpin dash booni’yan, giga-miinin ged-aabajitooyan ji-aabijiibaa’awaa,” odigoon.
“Wewiib wiindamawishin aaniin ge-doodamaan ji-aabijiibaa’iweyaan.”
“Imaa izhaan biindig gaa-pi-onji-pazigwiiyaan, giga-waabandaan imaa mitigoo-makakoons; biidoon dash omaa.”
Mii dash geget Nenaboozhoo naazikang; gaawiin gaye opagidinaasiin omitigwaabiin.
Mii dash e-god: “Gi-waabandaan o’ow ateg omaa makakoonsing, mitigoo-makakoonsing; mii omaa eteg ge-onji-aabijiibaa’ad goos giga gaye,” odinaan, “miinawaa aanind bakaan.
Mii dash ge-doodaman: giga-baazagwaakowaa aw mitig biinish ji-waabamad mitigoowid; mii dash mitigoons gedizhi-jekinaman o’ow omaa makakoonsing eteg; mii dash ged-izhi-shishoo’aman imaa gii-paazkaanagekowad aw mitig,” odinaan.
“Oo! mii na gakina?” odinaan.
“Mii sa gakina.”
Mii dash miinawaa ezhi-pimwaad ojishkibanwaanining, mii dash nisaad.
“Owa!” odinaan. “Aaniin (6) giin apane waa-ishkaatooyan aki!
Noongom idash giga-dishi’in ji-onji-pimaadag aki,” odinaan.
Mii dash gaa-izhi-maajitaad gii-pi-giishkizhwaad.
Mii dash ezhi-saswewebinaad, bebakaan gakina ezhi-ayapaginaad; dash waawiinaad gedaawinidi, bebaamiba’idiwaad akiing aya’awashensag, gaye bebaamisejig, gichi-awesiiyag gaye.
Mii dash miinawaa Nenaboozhoo gaa-ishoo-daapinang iw omakakoons, gii-izhichiged gaa-igod.
Bijiinag igo bezhig gaa-toodawaad mitigoon, baabige gii-niibawi imaa inini.
Mii dash miinawaa bezhig gii-toodawaad.
Miinawaa niibiwa gii-izhichige.
Ningoding idash igo mii gii-mikawaad oosan ogiin gaye, osayenyan gaye Nenapaadaman.
Mii dash Nenaboozhoo e-god osayenyan, baabige go omaa miigizomigoon baapiwaad: “Gigii-noondaw ina gii-ganooninaan?”
Nenaboozhoo dash odinaan: “Aaniindi?” odinaan.
“Gegaa gi-mamaazhi’ig aw akiwenzii.”
Mii nangwana aw Nenaboozhoo gaa-biibaagimigoogobanen megwaa gii-paapishiwe’idiwaad Jaagaga’aminid-ogakwan.
Mii dash Nenaboozhoo geyaabi aapiji ondamitaad aabijiibaa’aad mitigoon; nangwana anindoowiwaad bemaadiziwaagobanen.
Wawiinge mooskinemagad iw minis.
Gaawiin dash wiin igo ogikendanziin bangii nawaj gii-aanji-oskiniigiinid.
Mii dash e-naad oozhisan: “Apane awiya ningii-pi’odisigoog; izhi-waad gii-nisigooyan.
Miinawaa aanind indigoog, ‘Nookomis, nin-dagwishin,’ onjida bi-izhiwaad,” odinaan oozhisheyan.
Mii dash Nenaboozhoo nishkaadizid, mii dash e-naad ookomisan: “Geyaabi giga-naganin.
Gaawiin mashi ni-mikawaasii aweneniidog jaagi’aagwen nin-gitiziimag.”
“Aa! noozhis,” odinaan, “gigii-kidimaagis. Gaawiin gidaa-kashki’osii ji-izhaayan iwidi ayaad aw gaa-kiiwooshi’ik, [gaa-giiwizi’ig]” odinaan.
“Aandish ayaad?”
“Mii iwidi ayaamagag naawaya’ii gichi-gichigamiing bezhig minis.
Gaawiin dash wiikaa awiya izhaasii iwidi.
Mii go aapiisikaad awiya e-zhaajin.
Gaawiin dash gikendanziin amanj ji-dagwishinoowaagwen iwidi, gonimaa gaye nwaande-nibowaagwen,” odigoon ookomisan.
“Mii dash iwidi ayaad aw manidoo; e-zhinikaazod Gaa-jiigiga’ang-okakwan, mii e-nind mii apane ezhi-jiigiga’ang iw ogakawan, inaa.
Giishpin awiya izhaad iwidi ayaabita izhi-aawang mii debwewe’ang ogakwan,” odinaan.
“Oo!” odigoon oozhisheyan. Mii dash geget giizhendang Nenaboozhoo, inendam wii-izhaad.
Mii dash e-naad ookomisan: “Booch ninga-nandawaabamaa,” odinaan.
Mii dash Nenaboozhoo miinawaa gaa-izhi-ozhiitaad miinawaa gii-ozhitood osaawaanan, nisogon minik ji-aabajitood ogii-izhi-ozhitoonan.
Mii dash gaa-kiizhitood miinawaa Nenaboozhoo mamadesidood ojiimaanish.
Mii dash maajaad Nenaboozhoo gwayak gaa-ininamaagod ookomisan.
Ningoding dash giiwenh Nenaboozhoo ani-babimishkaad, zhigwa geget gegoo onoondam gwayak e-zhaad.
Ezhi-agwamod nendotang; zhigwa geget onoondaan.
“Denh denh,” inidam. Mii e-nendang: “Na! mii iwe nookomis gaa-izhid,” inendam.
Mii dash geget maajaad enigok.
Nenaboozhoo gomaapii miinawaa nandotam zhigwa miinawaa onoondam.
“Dwenh dwenh, dwenh,” (1) initam.
Nawaj beshodaagwadini. Miinawaa maajaad enigok.
Ningoding igo miinawaa ani-ayinaabid, gego owaabandaan oniigaaniimi; indigo gegoo bemibeshibii’igaadeg; mii dash ayinaabid, “Mii maawiin i’iw zhayiigwa dayebinaagwak minis e-zhaayaan,” inendam.
Mii dash geget enigok bimishkaad.
Gomaapii dash miinawaa nandotam, mii geyaapi enitang. “Dwiinh dwiinh,” (2) initam.
Mii imaa gwayak endanitang bi-midii bi-naagwadinig aki.
Mii nangwana geget iw gaa-izhinang.
Mii dash miinawaa maajaad, zhayiigwa owaabandaan weweni aki; mii dash miinawaa ezhi-nandotang, mii miinawaa noondang.
“Dwiinh dwiinh,” (3) initam.
Mii go ezhi-koshkwaagamiseg nibi epiichi-kizhiiweganaandang iw ogakwan aw manidoo.
Mii dash giiwenh Nenaboozhoo zhayiigwa ani-jegised imaa gwayak endanitang; geget eni-gabaad owaabandaan ondamoninig miikana.
Mii dash eni-zhi-kopa’adood [gopii’adood?], owaabandaan wiigiwaamens badakidenig; mii dash giimooj eni-zhi-naazikang; eni-zhi-dapaabandang, owaabamaan akiwenziiyan nenaange-naasamabinid, mii dash dakonaminid gegoo.
Mii dash ezhi-waabamaad bakite’aminid ogakwan, dibishkoo jiigiga’igeng mii endoodang.
Gagwaanisagakamig dash epiitwewekanaadang.
Mii dash wiin Nenaboozhoo, imaa niibawid ganawaabamaad.
Gomaapii dash bi-gwekitaawan mii dash e-god: (4) “A-a-a Nenaboozhoo! Gi-bi-nandopanidaw ina?” odigoon.
“Aye’,” odinaan Nenaboozhoo.
“Awawasa!” Bekish baapikaazod, epiichi-maanimaad Nenaboozhoon; gaawiin giiwaadendanzii ji-shaagooji’aad.
Mii dash gaye wiin Nenaboozhoo, “Ahaaw, wewiib!”
Mii dash geget biiwanaangiid, bi-pazigwiid gaye; mii dash ezhi-pi-saaga’ang.
“Aaniish, giga-onaabandaamin [onaabanjigemi] ge-dazhikotaadiyang,” odigoon.
“Ahaaw,” odinaan.
Mii dash geget wawenaabandamowaad. “Mii omaa,” ikidowag.
Ayinaabi Jaagaga’ang-ogakwan.
Dedaataganaabid gaye wiin Nenaboozhoo; gii-owenigaabawi, odashwiiwin dakonam, mitigwaabiin gaye.
Wiin dash Jaagaga’ang-ogakwan, odakonaan asiniin bagamaagan.
Mii dash zhigwa ganoonidiwaad, “Ahaaw dash!”
Geget Nenaboozhoo gaye wiin obimwaan, gaye wiin dash Jaagaga’ang-ogakwan bakitewaan obagamaagan.
Mii dash geget gichi-ojaanimii’idiwaad.
Nenaboozhoo gegaa go mii eta e-nanokiid dabazid, geget odoo-jaanimii’igoon.
Mii dash gaye wiin Nenaboozhoo, bepimojiget.
Megwaa dash zhigwa gichi-baapiniikotaadiwaad, gaye wiin Nenaboozhoo zhayiigwa agaasinaadiniwan odasaawaanan.
Megwaa sa go Nenaboozhoo awiya onoondawaan biibaagimigod ishpiming inakakeyaa, igod: “E, Nenaboozhoo, ojishkibonwaaning bimo!” initam Nenaboozhoo.
Nanaakawezh biibaagi gaye wiin: “Waa!” ikido Nenaboozhoo.
“Ojishkibanwaaning bimo!”
Mii dash e-god Jaagaga’aminid-ogakwan: “Aaniin, Nenaboozhoo? Awenen genoonad?” odigoon.
Nenaboozhoo dash ikido: “E-e-e-ii, agaasiinawag na ni-shiimeyag giizhigong sayaasiidwaabamiwaad?” odinaan.
Mii dash geget Nenaboozhoo ezhi-pimwaad iniw Jaagaga’aminid-ogakwan imaa gaa-inind ji-pimwaad, anzapidenig obikwanaang wiinizisan; mii dash ezhi-mizhwaad.
Mii dash e-god: “Waa, Nenaboozhoo, mii nangwana giin geget wii-nshiyan?” odigoon.
“A-a-a-a-aa!” odinaan. “Mii nange gi-pabaapini’in!” (5) odinaan Nenaboozhoo.
Miinawaa bimwaadin ojishkibanwaanining.
Mii go miinawaa naasaab e-god: “We [waa?], Nenaboozhoo! mii nangwana giin igo geget wii-nishiyan?” odinaan.
“Mii naange kaa!” ikido Nenaboozhoo. “Giin gaa-nisadwaa niigi’igoog,” odinaan, “gaye giin dash giwii-nisin!” odinaan.
Bekish Nenaboozhoo a’iin danwewetoo gaye babimojiged.
Mii dash zhayiigwa gawinawaad.
Mii dash e-god miinawaa: “Mii, Nenaboozhoo, izhi-pooni’ishin! Meshkod gegoo giga-miinin.”
“Wewiib miishin!” odinaan. “Wiindamawishin gaye aaniindi gaa-doodawadwaa noos ninga gaye gakina gaye bemaadisiwaapan!” odinaan.
Mii dash geget e-god: “Gi-waabandaan na owe noongom endazhikotaadiyang minis?
Ingiw idash mitigoog wayaabamadwa bedakizowaad mii igiw bemaadiziwaapan.
Mii dash iwe gaa-izhi’agwaa ji-mitigoowiwaad,” odigoon.
“Giishpin dash booni’yan, giga-miinin ged-aabajitooyan ji-aabijiibaa’awaa,” odigoon.
“Wewiib wiindamawishin aaniin ge-doodamaan ji-aabijiibaa’iweyaan.”
“Imaa izhaan biindig gaa-pi-onji-pazigwiiyaan, giga-waabandaan imaa mitigoo-makakoons; biidoon dash omaa.”
Mii dash geget Nenaboozhoo naazikang; gaawiin gaye opagidinaasiin omitigwaabiin.
Mii dash e-god: “Gi-waabandaan o’ow ateg omaa makakoonsing, mitigoo-makakoonsing; mii omaa eteg ge-onji-aabijiibaa’ad goos giga gaye,” odinaan, “miinawaa aanind bakaan.
Mii dash ge-doodaman: giga-baazagwaakowaa aw mitig biinish ji-waabamad mitigoowid; mii dash mitigoons gedizhi-jekinaman o’ow omaa makakoonsing eteg; mii dash ged-izhi-shishoo’aman imaa gii-paazkaanagekowad aw mitig,” odinaan.
“Oo! mii na gakina?” odinaan.
“Mii sa gakina.”
Mii dash miinawaa ezhi-pimwaad ojishkibanwaanining, mii dash nisaad.
“Owa!” odinaan. “Aaniin (6) giin apane waa-ishkaatooyan aki!
Noongom idash giga-dishi’in ji-onji-pimaadag aki,” odinaan.
Mii dash gaa-izhi-maajitaad gii-pi-giishkizhwaad.
Mii dash ezhi-saswewebinaad, bebakaan gakina ezhi-ayapaginaad; dash waawiinaad gedaawinidi, bebaamiba’idiwaad akiing aya’awashensag, gaye bebaamisejig, gichi-awesiiyag gaye.
Mii dash miinawaa Nenaboozhoo gaa-ishoo-daapinang iw omakakoons, gii-izhichiged gaa-igod.
Bijiinag igo bezhig gaa-toodawaad mitigoon, baabige gii-niibawi imaa inini.
Mii dash miinawaa bezhig gii-toodawaad.
Miinawaa niibiwa gii-izhichige.
Ningoding idash igo mii gii-mikawaad oosan ogiin gaye, osayenyan gaye Nenapaadaman.
Mii dash Nenaboozhoo e-god osayenyan, baabige go omaa miigizomigoon baapiwaad: “Gigii-noondaw ina gii-ganooninaan?”
Nenaboozhoo dash odinaan: “Aaniindi?” odinaan.
“Gegaa gi-mamaazhi’ig aw akiwenzii.”
Mii nangwana aw Nenaboozhoo gaa-biibaagimigoogobanen megwaa gii-paapishiwe’idiwaad Jaagaga’aminid-ogakwan.
Mii dash Nenaboozhoo geyaabi aapiji ondamitaad aabijiibaa’aad mitigoon; nangwana anindoowiwaad bemaadiziwaagobanen.
Wawiinge mooskinemagad iw minis.